Local view for "http://pressingmatter.nl/Bronbeek/12004/Description"
| Predicate | Value (sorted: default) |
|---|---|
| rdf:type | |
| ns1:P190_has_symbolic_content |
"Blik, oud petroleumblik gebruikt als koffieblik in kampen Birma Siam Spoorweg. Opgeplakt papier (wit) waarop in stift geschreven: "Five sens Vijf senten"; "Hot and Sweet"; "Ha Tang Lima Sen, Cinque Sentimes".
Handvat gemaakt van een houten balkje, dat in het blik is gezet.
In het blik is een getypt document aangetroffen van de hand van Guus van Dorp, De spijkerploeg-Koffieboer.
"Hot and Sweet. Ha tang -Lima sen - cinque sentimes - vijd centen -five cents.
De spijkerploeg was de legendarische sluitgroep van een aantal groepen, die in slavenarbeid de dodenspoorweg tussen Bangkok en de Tripagodenpas hebben aangelegd.
Deze legendarische groep had twee KNIL-kapiteins tot commandanten, die in de verste verte niet voor deze taak berekend waren. Als medische staf waren drie doctoren ingedeeld, t.w. een jonge zendelingen-arts, die het in zijn jeugdige overmoed soms moeilijk had met zijn christelijke idealen, een BPM-arts, die zich bewust was van zijn waardigheid en een KNIL-officier van gezondheid, de legendarische leider van de ploeg, die de ploeg in zijn geheel door deze ongelooflijk moeilijke tijd heeft gesleurd. Een legendarische leider-arts, Dr. Frits Wolthuis.
Vrij vroeg in het begin van het bestaan van deze groep, gebeurde er een treinongeluk waarbij een drietal jappen bekneld raakten. Ik hoor Dr. Wolthuis nog zeggen: kom Guus, hier zijn mensen in nood, we gaan kijken of we hulp kunnen bieden. De ploeg was het er niet mee eens en jouwde ons uit, maar Dr. Wolthuis had zijn eigen opvatting over mensen in nood. De Jappen werden bevrijd.
Toen de Japanse commandant hoorde van dit menselijk optreden, kwam hij Dr. Wolthuis bedanken en vroeg hem: Wat kan ik voor U doen?
Wat kon hij doen? Niet veel. Hij vaarde in het zelfde schuitje als wij. Politiek als Dr. Wolthuis was, wist hij toch heel wat munt te slaan uit dit aanbod, door heel wat priviligese voor de groep af te dwingen.
1. Het lukte hem zieken langer rust te gunnen;
2. De werkers op de spoorbaan een ietsje betere behandeling te bedingen;
3. Het mogen voeren van een kampwinkel; later
4. Het mogen verkopen van koffie aan kampbewoners: de Nederlanders, de Jappen, de Tamils, de Urdu's e.a.;
5. Toestemming om met de opbrengst van de koffieverkoop en de winst uit de kampwinkel, onder Japanse begeleiding, medicijnen en witte suiker te gaan kopen in de dischtbijzijnde stad;
6. Witte suiker, nodig voor het fabriceren van gist voor de allergste zieken.
De ploeg beschikte over een bioloog Dr. Rud v.d. Veen, de latere professor Dr. v.d. Veen. Een zeer integer iemand, die achter de schermen enorm veel heeft gedaan om levens te verlengen en te doen overleven. De gistfabrikant.
Hot and Sweet ... en de opbrengst daarvan.
Door gelukkige omstandigheden kon ik als de ploeg aan zijn slavenarbeid bezig was en er niet al te veel zieken in het kamp verbleven, mijn neus nog wel eens buiten het kamp steken. Bij een van die uitstapjes stond ik plotseling voor een woongelegenheid (?) Ik zette me onder aan de trap neer toen mij van bovenaf door een grote vrouw iets te drinken werd aangeboden. Er ontstond een gesprek met handen en voeten. Het bleek een soort koffie te zijn uit een papieren blikje. Of ik dit kopen kon? Jawel 2 1/2 tikal. En wat suiker? In een petroleumblik zat een laagje gistende arenpalm noten gemengd met bijen en andere insecten. Ook 2 1/2 tikal en blik ook 2 1/2 tikal. Nu nog een blik om water te koken --- ook 2 1/2 tikal. Voor 10 tikal was ik uitgerust om straks als de groep thuis kwam de doktoren en verplegers met een kopje warme koffie te ontvangen.
De doktoren en verplgers vormden n.l. een hechte groep om ten alle tijden paraat te kunnen zijn. Dit paraat zijn was meer dan zomaar woorden! Toen ieder twee kopjes (?), blikjes met een ijzerdraadje erom heen bij wijze van oor had genoten, was er nog heel wat van het kostelijk vocht over wat een van de verplegers, Beunen, ontlokte: Ga dit verkopen Guus!
Na veel vijven en zessen liep ik met mijn blik door het kamp al roepende: Hot and Sweeet ... Hatang ... Een tweede blik was gauw aan de kook gebracht.
In minder dan geen tijd was ik uitverkocht en in het bezit van 17.30 tikal terwijl de werkers 30ct per dag verdienden.
Ik weet niet wat er allemaal in mij omging toen ik met mijn 17.30 bij Dr. Wolthuis kwam. Wat moet ik hiermee? Zijn eerste opwelling was koop er wat vruchten voor van een bootje op de rivier. Ja maar, als ik morgen weer eens koffie ga verkopen, en overmorgen weer, wat gaat dat opbrengen? Kunnen we er geen fondsje mee vormen voor de zieken? Dr. Wolthuis wou dit wel met de kampleiding bespreken. De kampleiding deed het in zijn broek. Niks daarvan, verbeeld je dat de jap....
Dr. Wolthuis had meer moed, hij wilde dit geld wel beheren. Het halve blik werd een vol blik, twee blikken, dire blikken. Op een bepaald ogenblikhingen er twaalf blikken boven het vuur. De afnemers werden uitgebreid tot de Tamils en Urdu's en het geld stroomde binnen. Overal hoorde je door tal van leurders: Hot and Sweet, katang enz.
Op een gegeven moment vond Dr. Wolthuis de tijd rijp om met de Japanse commandant te gaan praten - een Japanse begeleiding en dan medicijnen gaan kopen in de dichst bijzijnde stad. Jawel hoor, die vlieger ging op. In de stad bleek Dr. Wolthuis een goede klant te zijn want hij kreeg nog voor enige duizenden tikal credit.
Hij kwam thuis met medicijnen, katjang idjoe, witte suiker enz. enz. De spijkerploeg, een ploeg in bonus!
Andere ploegen wisten de weg te vinden om mee te delen en Dr. Wolthuis werd de legendarische dokter van Hot and Sweet. Een identiek blik waaruit het kostbare Hot and Sweet verkocht werd, is in mijn bezit. Het lijkt mij nu het goede moment om tijdens de reunie Birma-Siam spoorweg 1994 dit blik met begeleidend verhaal aan het Museum Bronbeek aan te bieden.
Ik denk dat veel mensen bij het zien hierva zich even terug zullen voelen in de tijd en de goede kanten van: Hot and Sweet.
De Spijkerploeg-Koffieboer Guus van Dorp.""^^xsd:string
|
| ns1:P2_has_type |
All properties reside in the graph https://pressingmatter.nl/Bronbeek/Objects.ttl.gz
The resource appears as object in one triple:
{ pm-bb:Objects/12004, ns1:P67i_is_referred_to_by, <http://pressingmatter.nl/Bronbeek/12004/Description> }
Context graph
The server does not have the graphviz program
dot installed in PATH. See http://www.graphviz.org/ for details.